Anasayfa
Yaş
tarafından Difteri Nedir, Tedavisi ve Tanısı
--------------------------------------------------------------------------------
Corinebacterium diphtheriae’nın veya ulcerans’ın toksin üreten suşlarının neden olduğu, daha çok üst solunum yolunu, bazan da deriyi tutan ve toksik etkileri ile yüksek oranda mortaliteye ve komplikasyonlara yol açan bir enfeksiyon hastalığıdır. Rutin aşılama ile günümüzde insidansı çok azalmışsa da, özellikle eski Sovyet federasyonu ülkelerinde epidemiler yapmaya devam etmektedir. Toksin üretmeyen suşlar enfeksiyon yapabilirler, ancak hastalığın ağır komplikasyonlarına neden olmazlar.
Klinik: İnkübasyon süresi 2-5 gündür, bazan daha uzun olabilir. Bakteri iki tip hastalığa yol açabilir:
1. Burun, kulak, boğaz, deri, yara veya gözde; pürülan akıntı ile birlikte hafif enfeksiyon.
2. Toksijenik hastalık: Genellikle tonsillofaringeal bölgede olmak üzere, vücudun herhangi bir yerindeki toksijenik C. diphtheriae suşunun neden olduğu, membran oluşumu (boğazdaki membran, streptokok tonsillitindeki kriptik membrandan farklı olarak, nekroz nedeniyle alttaki dokuya yapışık olduğundan, kaldırılmaya çalışılırsa kanama gözlenir), % 10-15 vakada miyokardit ve % 75 vakada 2-6 hafta sonra kranial ve periferik motor ve duyu sinirlerinde paralizi ile seyreden ağır bir hastalıktır. Laringeal difteride ise ağır bir krup tablosu vardır, bu vakalar ani solunum yolu tıkanıklığı ile kaybedilebilirler.
Komplikasyonlar: Periferik nöropati, diafram ve solunum kası paralizileri sonucu solunum yetmezliği, solunum yolunda tıkanma, miyokardit.
Tanı: Tedavinin çok acil olarak başlanması gerektiğinden, tedaviye karar verirken kullanılacak tanı kliniktir. Difteriden şüphelenilen her lezyondan, membranın dibinden sürüntü kültürü alınır. Corinebacteri’ler normal florada bulunduğundan, direk boyamaların tanı değeri yoktur. Bütün üremeler tercihen PCR, yoksa “Elek” testi ile toksijenite yönünden değerlendirilmelidir.
Ayırıcı Tanı: Nazal difteride burunda yabancı cisim, üst solunum yolu enfeksiyonuna bağlı burun akıntısı, konjenital sifiliz. Tonsillofaringeal difteride streptokoksik tonsillit, enfeksiyöz mononukleoz, adenovirus (sıklıkla konjunktivit eşlik eder) ve herpes tonsillitleri, agranülositoz, posttonsillektomi membranları. Laringeal difteride enfeksiyöz veya spazmodik krup, laringeal yabancı cisim, anjionörotik ödem.
Epidemiyoloji ve Bulaşma: Kış ve ilkbaharın başında daha sık görülür. Genellikle damlacık yolu ile bulaşır. Hastada kullanılan tıbbi aletlerle ve gıda ile bulaşma da mümkündür. Çiğ süt ile bulaşmış vakalar bildirilmiştir. Vakalar tedaviden en az 48 saat sonra, en az 24 saat ara ile alınmış 2-3 kültürün negatif olduğu gösterilinceye kadar bulaştırıcı olarak kabul edilmeli ve respiratuvar izolasyonda tutulmalıdır. Kültür yoksa, izolasyon süresi 14 günden az olmamalıdır. Tedavi edilen vakalarda yeterli immünite gelişemeyebileceğinden, en az 3 ay sonra (tedavide immün globulin verildiği için) aşılanmalıdır.
Temaslılar: Bütün aile üyeleri, hastanın nazofaringeal sekresyonlarıyla temas etmiş olanlar ve hastalığın başlangıcından önceki hafta içerisinde 5 gün arka arkaya günde en az 4 saat veya bir kez en az 24 saat birlikte olmuş (okul, kreş arkadaşları ve personeli…) herkes temaslı kabul edilir. Hasta ile teması olan herkesten burun ve boğaz kültürleri alınmalı ve Schick testi uygulanmalıdır. Bu işlemlerin sonucu alınıncaya kadar, bütün temaslılar izole edilmelidir. Daha önce primer aşılaması tamamlanmış (en az 3 doz) kişilere, indeks vaka toksijenik ise son aşısından sonra en az 5 yıl, indeks vaka toksijenik değilse 10 yıl geçmiş ise bir doz booster difteri aşısı yapılmalıdır. Kültürü ve Schick testi negatif temaslılar izolasyondan çıkarılabilir. Kültür pozitif, Schick testi negatif temaslılar taşıyıcı olarak değerlendirilir. Kültür ve Schick testi pozitif, ancak semptom yoksa, en az 14 gün antibiyotik ve 5.000 ünite i.m. antitoksin verilir. Schick testi pozitif, kültür negatif ise, aşılama (en az 5 doz) uygulanır. Schick testi yapılamıyorsa, temaslıların en az 7 gün izole edilmeleri önerilmektedir. Bu durumda temaslıların immünizasyon durumu ne olursa olsun, tek doz benzatin penisilin, penisilin allerjisi varsa 14 gün süreyle 40-50 mg/kg oral eritromisin ile profilaksi uygulanmalıdır.
Korunma: Difteri toksinine karşı çok koruyucu ve güvenilir toksoid aşı mevcuttur. Bu aşı ülkemizde 2, 3, 4, 16-24 aylarda boğmaca ve tetanoz ile kombine olarak tam dozda (DBT) ve ilköğretim okullarının birinci sınıflarında tetanoz ile kombine olarak azaltılmış dozda (dT) rutin olarak uygulanmaktadır. Primer aşılamadan sonra, her 10 yılda bir dT aşısının yapılması gerekir.
--------------------------------------------------------------------------------
Corinebacterium diphtheriae’nın veya ulcerans’ın toksin üreten suşlarının neden olduğu, daha çok üst solunum yolunu, bazan da deriyi tutan ve toksik etkileri ile yüksek oranda mortaliteye ve komplikasyonlara yol açan bir enfeksiyon hastalığıdır. Rutin aşılama ile günümüzde insidansı çok azalmışsa da, özellikle eski Sovyet federasyonu ülkelerinde epidemiler yapmaya devam etmektedir. Toksin üretmeyen suşlar enfeksiyon yapabilirler, ancak hastalığın ağır komplikasyonlarına neden olmazlar.
Klinik: İnkübasyon süresi 2-5 gündür, bazan daha uzun olabilir. Bakteri iki tip hastalığa yol açabilir:
1. Burun, kulak, boğaz, deri, yara veya gözde; pürülan akıntı ile birlikte hafif enfeksiyon.
2. Toksijenik hastalık: Genellikle tonsillofaringeal bölgede olmak üzere, vücudun herhangi bir yerindeki toksijenik C. diphtheriae suşunun neden olduğu, membran oluşumu (boğazdaki membran, streptokok tonsillitindeki kriptik membrandan farklı olarak, nekroz nedeniyle alttaki dokuya yapışık olduğundan, kaldırılmaya çalışılırsa kanama gözlenir), % 10-15 vakada miyokardit ve % 75 vakada 2-6 hafta sonra kranial ve periferik motor ve duyu sinirlerinde paralizi ile seyreden ağır bir hastalıktır. Laringeal difteride ise ağır bir krup tablosu vardır, bu vakalar ani solunum yolu tıkanıklığı ile kaybedilebilirler.
Komplikasyonlar: Periferik nöropati, diafram ve solunum kası paralizileri sonucu solunum yetmezliği, solunum yolunda tıkanma, miyokardit.
Tanı: Tedavinin çok acil olarak başlanması gerektiğinden, tedaviye karar verirken kullanılacak tanı kliniktir. Difteriden şüphelenilen her lezyondan, membranın dibinden sürüntü kültürü alınır. Corinebacteri’ler normal florada bulunduğundan, direk boyamaların tanı değeri yoktur. Bütün üremeler tercihen PCR, yoksa “Elek” testi ile toksijenite yönünden değerlendirilmelidir.
Ayırıcı Tanı: Nazal difteride burunda yabancı cisim, üst solunum yolu enfeksiyonuna bağlı burun akıntısı, konjenital sifiliz. Tonsillofaringeal difteride streptokoksik tonsillit, enfeksiyöz mononukleoz, adenovirus (sıklıkla konjunktivit eşlik eder) ve herpes tonsillitleri, agranülositoz, posttonsillektomi membranları. Laringeal difteride enfeksiyöz veya spazmodik krup, laringeal yabancı cisim, anjionörotik ödem.
Epidemiyoloji ve Bulaşma: Kış ve ilkbaharın başında daha sık görülür. Genellikle damlacık yolu ile bulaşır. Hastada kullanılan tıbbi aletlerle ve gıda ile bulaşma da mümkündür. Çiğ süt ile bulaşmış vakalar bildirilmiştir. Vakalar tedaviden en az 48 saat sonra, en az 24 saat ara ile alınmış 2-3 kültürün negatif olduğu gösterilinceye kadar bulaştırıcı olarak kabul edilmeli ve respiratuvar izolasyonda tutulmalıdır. Kültür yoksa, izolasyon süresi 14 günden az olmamalıdır. Tedavi edilen vakalarda yeterli immünite gelişemeyebileceğinden, en az 3 ay sonra (tedavide immün globulin verildiği için) aşılanmalıdır.
Temaslılar: Bütün aile üyeleri, hastanın nazofaringeal sekresyonlarıyla temas etmiş olanlar ve hastalığın başlangıcından önceki hafta içerisinde 5 gün arka arkaya günde en az 4 saat veya bir kez en az 24 saat birlikte olmuş (okul, kreş arkadaşları ve personeli…) herkes temaslı kabul edilir. Hasta ile teması olan herkesten burun ve boğaz kültürleri alınmalı ve Schick testi uygulanmalıdır. Bu işlemlerin sonucu alınıncaya kadar, bütün temaslılar izole edilmelidir. Daha önce primer aşılaması tamamlanmış (en az 3 doz) kişilere, indeks vaka toksijenik ise son aşısından sonra en az 5 yıl, indeks vaka toksijenik değilse 10 yıl geçmiş ise bir doz booster difteri aşısı yapılmalıdır. Kültürü ve Schick testi negatif temaslılar izolasyondan çıkarılabilir. Kültür pozitif, Schick testi negatif temaslılar taşıyıcı olarak değerlendirilir. Kültür ve Schick testi pozitif, ancak semptom yoksa, en az 14 gün antibiyotik ve 5.000 ünite i.m. antitoksin verilir. Schick testi pozitif, kültür negatif ise, aşılama (en az 5 doz) uygulanır. Schick testi yapılamıyorsa, temaslıların en az 7 gün izole edilmeleri önerilmektedir. Bu durumda temaslıların immünizasyon durumu ne olursa olsun, tek doz benzatin penisilin, penisilin allerjisi varsa 14 gün süreyle 40-50 mg/kg oral eritromisin ile profilaksi uygulanmalıdır.
Korunma: Difteri toksinine karşı çok koruyucu ve güvenilir toksoid aşı mevcuttur. Bu aşı ülkemizde 2, 3, 4, 16-24 aylarda boğmaca ve tetanoz ile kombine olarak tam dozda (DBT) ve ilköğretim okullarının birinci sınıflarında tetanoz ile kombine olarak azaltılmış dozda (dT) rutin olarak uygulanmaktadır. Primer aşılamadan sonra, her 10 yılda bir dT aşısının yapılması gerekir.
