Larenks, tiroid, krikoid, arıtenoid ve epiglot adı verilen kıkırdaklardan yapılı, üst ve alt uçları açık bir borudur Geniş ucu yukarda yutağa açılır ve alt ucu ise soluk borusu (trakea) ile devam eder. Ses telleri bu anatomik bölgede bulunur. Ses tellerinin hemen üstünde mukozanın teşkil ettiği ıkına bir kısım vardır ki yalancı ses teli adını alır. Bu iki ses teli arasındaki girintiye larenks karıncığı adı verilir. Tüm bu kıkırdak iskelet, birtakım kas gruplarıyla boyundaki yerine tutturulmuştur İç yüzünü solunum mukozası döşer. Damarları, tiroid bezinin damarlarından sinirleri ise vagustan gelir. Larenksm, korunma, solunum ve konuşma gibi 3 önemli fonksiyonu vardır Alt solunum yollarına havadan başka herhangi bir yabancı cismin girmesini engeller. Bunu, bir sfınkter gibi çalışarak sağlar Ayrıca ses telleri adı verilen kıkırdak kıvrımlarının, nefes verirken uygun bir şekilde kapanması ve açılması ile konuşmayı temin eder.
Larenksm iltihabına larenpt denir Larenks kıkırdağını örten zarın apsesi (perıkondrıt), allerıık ödem, boğazın akut enfeksiyonları, yaralar, yabancı cisimler, solunan sıvıların buharları ve gazların tahrişi ile larenkste tıkanma meydana gelebilir Bu durumda soluk alma guçluğu (dıspne) renk solması, huzursuzluk ve daha sonra da morarma (sıyanoz) görülür. Larenks tıkanıklığı bazen o kadar ilen derecede olur ki kışının hayatını kurtarmak için soluk borusunun larenksm altından hemen açılması yanı trakeotomı ameliyatı yapmak gerekebilir. Larenksm ses tellerinin hastalık, tumor veya felç sonucu zedelenmesi ses kısıklığına neden olabilir Her ıkı ses telinin felcinde soluk alma ilen derecede güçleştiğinden gene ameliyat yapılarak solunumu kolaylaştırmak gerekir.
Larenks(gırtlak) Kanseri
Larenks (Gırtlak) kanseri nedir ?
Larenks (gırtlak), boğazın hemen altında ve farenksin (yutak) önünde bulunan, ses tellerinin bulunduğu bir organdır. Farenks (yutak), burnun hemen gerisinden başlayarak boyuna inen ve özefagus (yemek borusu) olarak devam eden bir tüptür. Farenksten geçen hava önce larenkse, buradan da trakeaya (nefes borusuna) ve akciğerlere ilerler. Gıdalar ise farenksten yemek borusuna geçer. Larenks, gıda alımı sırasında besinlerin nefes borusuna kaçmasını engeller.
Larenksin üç bölümü vardır: glottik bölüm (ses tellerinin bulunduğu orta kısım); supraglottik bölüm (glottik bölgenin üzerinde kalan kısım) ve subglottik bölüm (glottik bölgenin altında kalan kısım). Subglottik bölüm daha aşağıda trakea (nefes borusu) olarak devam eder.
Larenks, içinden geçen havanın etkisiyle titreşen ve ses çıkartılmasını sağlayan ses tellerini içerir. Larenkste oluşan ses farenks, ağız boşluğu ve burunda yankılanır. Damak, dil ve dudakların hareketiyle de ses şekillendirilir ve konuşma halini alır.
Larenks kanseri, sigara içen kişilerde ve erkeklerde sık görülür. Sigara içiminin artması nedeniyle kadınlarda da daha sık görülmeye başlanmıştır. Bir çok kanserde olduğu gibi, larenks kanseri de erken teşhis edildiğinde daha iyi tedavi edilebilmektedir. Düzelmeyen boğaz ağrısı, yutkunma ve yutma sırasında ağrı, uzun süreli ses kısıklığı, kulak ağrısı, boyunda büyüyen bir şişlik larenks kanserinin belirtisi olabilir ve muayene olmanızı gerektirir.
Bu belirtiler varsa, Kulak-Burun-Boğaz Hastalıkları uzmanı doktorunuz larenksi muayene etmek için boğazınızın alt kısmına bir ayna ile veya endoskop denilen ışıklı bir cihazla bakacaktır; bu işleme larengoskopi adı verilir. Eğer doktorunuz normalden farklı bir doku görürse, bunun mikroskop altında incelenip kanser hücresi bulunup bulunmadığına bakılması için bir doku örneği alınmasını önerecektir; bu işleme biyopsi adı verilir.
Larenks kanseri tedavisinin sonucu kanserin larenksin neresinde olduğuna, larenksin dışında başka dokulara yayılıp yayılmadığına (kanserin evresine) ve kişinin genel sağlık durumuna göre değişir.
Larenks kanseri nasıl tedavi edilir ?
Larenks kanseri bulunan bütün hastalar için bir tedavi seçeneği vardır. Tedavi türünün seçimi de kanserin larenksin neresinde olduğuna, evresine, kişinin yaşına ve genel sağlık durumuna göre yapılır.
Temel olarak üç tür tedavi yöntemi uygulanmaktadır :
Cerrahi (kanserli dokunun ameliyatla çıkartılması)
Radyasyon tedavisi (kanser hücrelerinin öldürülmesi için radyasyon ışınlarının kullanılması)
Kemoterapi (kanser hücrelerini öldüren ilaçlarla tedavi)
Cerrahi, larenks kanserinin tedavisinde sık kullanılan ve birçok larenks kanserinde en etkili tedavi yöntemidir. Kanserin ve larenksin bölümlerinin çıkartılması için aşağıdaki ameliyatlardan biri kullanılabilir:
Kordektomi: bir ses telinin alınması
Parsiyel larenjektomi: Larenksin bir bölümünün alınması
Total larenjektomi: Larenksin tamamının alınması.
Bu ameliyatların hepsinde boynun ön kısmında nefes borusuna giden bir delik açılabilir ve buradan nefes alınması sağlanır. Total larenjektomide larenksin tamamı alındığından bu delik kalıcıdır. Diğer ameliyatlarda ise, ameliyat bölgesi iyileştikten sonra açılan delik kapatılır. Eğer kanser hücreleri boyundaki lenf bezlerine yayılmışsa veya yayılma ihtimali yüksek görülüyorsa, ameliyat sırasında boyundaki lenf bezlerinin de çıkartılması (boyun diseksiyonu) gerekebilir.
Lazer cerrahisi: Erken teşhis edilen bazı larenks kanserlerinde, kanser dokusunun lazer ışını ile kesilerek çıkartılması
Radyasyon tedavisi (Radyoterapi)'de yüksek enerjili radyasyon ışınları kullanılarak kanser hücreleri öldürülür ve tümörler küçültülür. Radyasyon ışınları, larenks kanserlerinde genellikle boyuna dışardan bir cihazla verilir. Uygulama, her gün belli dozda radyasyon verilmesi şeklinde yapılır ve bu tedavi larenks kanserlerinde genellikle 6 hafta sürer. Radyasyonun kanser hücreleri üzerindeki etkisini artırmak için radyoterapi sırasında bazı ilaçların da verilmesi gerekebilir.
Kemoterapi'de kanser hücrelerinin öldürülmesi için ilaçlar kullanılır. Kemoterapide kullanılan ilaçların bazıları ağızdan alınan haplar şeklindedir; ancak çoğu hastanede uygulanması gereken ve enjeksiyon şeklinde verilen ilaçlardır.
Larenks kanseri erken teşhisi nispeten kolay, tedavisi mümkün ve insan vücudundaki bir çok kansere göre tedaviden iyi sonuç alınan kanser türlerinden birisidir.
TEDAVİNİN BAŞARILI OLMASI İÇİN :
Belirtiler olduğunda gecikmeden muayene olunuz
Kullanıyorsanız, sigarayı bırakınız
Önerilen tedavilerden kaçmayınız
Bilimsel gerçeklerle ilgisi bulunmayan yanlış kanaatlere inanmayınız:
* Kanserin dişi ve erkeğinin olduğu,
* Kanserin ameliyatla tedavisinin (bıçak vurmanın) kanseri ilerlettiği,
* Total larenjektominin (gırtlağın tamamının alınmasının) hayatı yaşanmaz yaptığı
DOĞRU DEĞİLDİR
Larenks, nefes alma ve konuşmada hayati görevleri olan bir organ olduğundan, larenks kanserinin ve tedavisinin neden olacağı etkilere uyum sağlanması için hastaların tıbbi yardıma ihtiyaçları olmaktadır. Yapılan tedavilerden sonra nefes almanın, konuşmanın ve yutmanın yeniden öğretilmesi sağlanmaktadır. Larenks tamamen alınsa bile, bazı yöntemler ve yardımcı protezlerle konuşmak mümkündür.