Anasayfa
Yaş
tarafından Ergenlik hormonel dengelerin değişimi ile birlikte çocuğun erişkin olma yolundaki ilk adımıdır. Ergenlik, büyüme çağının sadece bir parçasıdır ve çocuğun cinsel olgunluğa geçişinin göstergesidir. Büyüme, ergenlik dönemi sona erdikten sonra da uzun bir süre devam eder
Ergen ise bu döneme girmiş yetişkinlik yolunda önemli bir adım atmış bireydir.
Ergenliğe ne zaman girilir?
Kızlar; ilk adet kanamalarını çok yoğun ve çarpıcı bir deney olarak yaşadıkları için, kadınların ergenlik dönemine giriş tarihleri hakkında daha kesin bilgiler vardır. Erkeklerin, ergenlikleri biraz daha belirsiz bir dönemde başlar. Günümüzde kızlarda ortalama ergenlik yaşı on üçtür. Daha sıcak ülkelerde, evliliklerin erken yaşta olmasının yarattığı aksi izlenime rağmen, kızlarda ortalama ergenlik yaşı 13,5 – 14 civarındadır. İlk adet yaşının düşmesine yol açan etkenler çeşitlidir. İlk adeti geciktiren kötü beslenme ve çocuk hastalıklarının gelişmiş ülkelerde giderilmesi, bu etkenlerden biridir. Ancak en önemli etkenin toplumsal ve psikolojik dönüşümler olduğu kesindir: cinsellik üzerindeki baskının hafiflemesi, gençlerin cinsel kimliklerini daha erken yaşta ortaya koymalarına olanak verilmesi, kızların cinsel potansiyellerinin daha hızlı biçimde gerçekleşmesine yol açmaktadır. Bununla birlikte, adet yaşındaki bu küçülmenin tamamıyla yeni bir durum olmadığı, ilkel toplumlardaki duruma bir geri dönüş olduğu da ileri sürülmektedir. Bu görüşün sahiplerine göre, herhangi bir cinsel baskının olmadığı ve insanların daha doğal koşullarda yaşadığı geçmiş toplumlarda ilk adet yaşı bugünkünden ve yakın geçmiştekinden daha küçüktü.
Erkeklerin de ergenlik belirtilerinin ortaya çıkış tarihleri kızlarınki kadar değişken ve belirsizdir. Onüç yaşında cinsel bakımdan olgunlaşmış erkek çocuklar olabildiği gibi, onbeş yaşına geldiği halde hala cinsel çocukluktan çıkamamış olanlar da vardır. Erkek çocuklar arasında bu tür farklılıklar, kızlarda olduğundan çok daha fazla eksiklik ve aşağılık duygularına yol açmaktadır
Kız ve Erkek çocuklarının ergenliğe girdiği nasıl anlaşılır?
Kız ve erkek çocuklarında gerek fiziksel gerekse ruhsal değişimler bu dönemde görülmeye başlar. Özellikle kızlarda adet görülmeye başlaması erkeklerde de cinsel fonksiyonlarda aktivasyon ergenlik döneminde aktif döneme girildiğini bize gösterir. Fiziksel olarak kızlarda meme dokusunda gelişme erkeklerde de testislerde büyüme ergenliğe girildiğini bize göstermektedir.
Ergenlik döneminde çocukların vücutlarındaki değişiklikler neler?
İlk adetin kesin ve belirli bir tarihi olmasına karşılık, kadın ergenliğinin diğer belirtileri için aynı şey geçerli değildir. Yaklaşan ergenliğin ilk belirtisi, dokuz ile on bir yaşları arasında meydana gelen göğüslerdeki şişmedir. Ancak göğüsler bundan sonra 7–9 yıl daha büyüme ve olgunlaşmaya devam edeceklerdir. Göğüs uçlarının koyu renk alması ise ortalama 12–13 yaşlarında olur. Cinsel organ kıllanması ise ortalama 11 yaşında başlar ve 14 yaşına kadar devam eder; ancak bundan daha erken başladığı ve daha geç tamamlandığı da olur. Koltuk altı kılları ise bir-iki yıl daha geç çıkar. Kız çocuğun boyunun hızla uzamaya başlaması da 9–10 yaşlarında olur; bu ilk adetin yaklaştığının da işaretidir.
En hızlı boy atma çağı olan 12–14 yaşları aynı zamanda ilk adetin geldiği dönemdir.
Kızlarda hem ergenlik hem de hızlı boy atma erkeklerden önce başlar. Bu yüzden 11–14 yaşındaki kızlar genellikle kendi yaşlarındaki erkeklerden daha uzun ve daha ağır olurlar.
Erkeklerde hızlı boy uzaması hem daha geç başlar hem de daha geç biter. Kızların fiziksel gelişimi en geç 20 yaşında biter; hatta Doğu ülkelerinde kızlarda büyümenin üst yaş sınırı l6-17'ye iner. Oysa erkeklerin fiziksel gelişimi ve boylanmaları 23–25 yaşlarına kadar sürebilir... Penisin büyümesi ortalama 13 yaşında başlar ve iki yıl kadar sürer; ama 11 yaşında başlayıp 13'te bitebildiği gibi, 14'te başlayıp 17'de de sona erebilir.
Başka bir deyişle aynı yaşlardaki erkek çocuklar arasında, bazıları büyümeye başlamadan "erkekleşmiş" olanlar bulunabilir.
Genellikle erkek ergenliğinin ilk işareti, erbezlerindeki büyümenin birden bire hızlanmasıdır. Erbezleri ortalama 11 yaşında büyümeye başlayıp 16'da en gelişmiş durumlarına ulaşırlar. Cinsel organ bölgesindeki kıllar da 10 ile 15 yaşları arasında çıkmaya başlar ve l4-18'de tamamlanır. Koltuk altı kılları da çoğu zaman bundan bir süre sonra belirir. Ama bunun tersi de olabilir.
On sekiz yaşındaki bir kız, ergenlikten önceki çocuksu sesi yitirmiştir; ama erkek çocuklardaki ses değişikliği çok daha belirgindir. Erkek çocuğun gırtlağı, penisin büyümesini tamamladığı sıralarda gelişmeye başlar. Genellikle ses değişimi derece derece gerçekleşir ve bir kaç yıla yayılır. Bu süre içinde çocuğun sesi çatlayabilir, kısılabilir. Çıkan ses ne kadar çirkin olursa olsun aslında yitirilen bir şey yoktur. Sadece çocuk henüz büyüyen gırtlak üzerinde kas kontrolüne alışamamıştır.
Kızlarınki kadar belirgin olmasa da erkek göğüsleri de ergenlik sırasında bir değişim geçirirler. Meme başı çevresindeki renkli halka bu sıralarda genişler ve koyulaşabilir.
Erkek çocukların üçte birinde de bu halkanın altında kızlarınkine benzer ancak daha küçük bir doku oluşabilir. Ama bu genellikle gençlik çağlarında ortadan kalkar.
Ergenlik çağının önemli sorunlarından biri de cilt rahatsızlıklarıdır. Sivilce, ergenlik döneminin cinsel değişimine bağlı bir cilt hastalığıdır. Hadım edilmiş erkeklerde sivilce olmaması, ancak cinsel hormon takviyesi yapıldığında sivilce çıkması ve hormonun kesilmesiyle sivilcelerin de ortadan kalkması bunun kanıtıdır. Çoğu insanda sivilceler ergenliğin diğer belirtileri tamamlandıktan sonra da sürüp gider ve ancak ilk gençlik çağının tamamlanmasıyla ortadan kalkar. Bu o kadar yaygın bir sorundur ki, bir hastalık değil, normal bir gelişim olarak görülmesi daha doğru olacaktır.
Kemik yaşı nedir?
Büyümenin en önemli göstergesi boy uzaması ve ağırlık artışıdır. Çocuklarda boy uzaması, kemiklerin uç kısımlarındaki büyüme plakları denilen kıkırdak dokunun gelişmesi ile sağlanmaktadır. Ergenlik döneminin sonunda büyüme plaklarının kapanmasıyla büyüme de durur ve erişkin boyuna ulaşılmış olur. Kemik yaşı çocukların büyüme kıkırdağına bakılarak saptanan olması gereken yaşıdır.
Ergenlik döneminde dengeli beslenmede nelere dikkat edilmeli?
Ergenlik çağında beslenmeye her zamankinden çok daha fazla dikkat etmeliyiz. Bu çağda birçok yönden vücutta gelişme olması nedeni ile vitamin mineral protein alımının yeterli olması gereklidir. Bu dönemde yağ ve karbonhidrat yönünden zengin protein açısından fakir beslenme kilo alma ve zeka gelişiminde gerilemeye neden olabilir. Ayrıca beslenmedeki hatalar bu yaş gurubunda okul başarısında da direk etki etmektedir. Bu dönemde kilo almadan sağlıklı beslenmek istiyorsak her tür besin maddesini dengeli olarak almalıyız.
Ergenlik döneminde diyet ürünlerinin kullanımı ne kadar doğru?
Sağlıklı ve dengeli beslenen bireyler beraberinde egzersizde yapıyorlarsa diyet ürünlerine çok ihtiyaç duymayacaklardır. Ancak hormonel değişim ile ortaya çıkan bu dönemdeki kilolar gençlerde diyet yapmayı zorunlu kılmaktadır. Enerjisi alınmış besinler bu dönemde dikkatli kullanılmalıdır. Çoğunlukla yapıldığı gibi tüm öğünler bu tür besinlerle sağlanmaya kalkılırsa gençlerde ciddi oranda demir ve vitamin eksiklikleri görülebilmektedir.
Ergenlik döneminde neden fazla kilo alınır ve önlem olarak ne yapılmalı?
Ergenlik dönemi, büyümenin yeniden hızlandığı, biyolojik değişim ve olgunlaşmanın tamamlanarak çocuğun artık erişkin görünümüne girdiği dönemdir.
Kızlar ergenliğe erkeklerden daha önce girdikleri için erkeklerden daha uzundurlar.
Erkekler, 14 yaş civarında kızlara ulaşırlar ve onları geçerler. Aynı zamanda, 12–14 yaşları arasında kızlar erkeklerden daha ağırdır.
Kas kütlelerinde 1/4 oranında artış görülür. Bu da ergenin sportif etkinliklere ve yoğun antrenmana hazırlıklı olmasını sağlar.
Ergenlik süresi 2-6 yıl arasında sürebilir.
Ergenlik başlangıcında erişkin boyun % 80’i olan boy uzunluğu 2–4 yıl içinde erişkin boyun % 99’na ulaşır.
10–12 yaşlar arasında kızlar erkeklerden daha iri olurlar.
Büyüme hızı doruğu kızlarda 9 cm/yıl erkeklerde 10,5 cm/yıl.
Boy uzaması kızlarda 16–18 yaşlarında erkeklerde 18–20 yaşlarında durur.
Genelde kızların 14 yaşından sonra uzamalarının durduğu ve gövde-bacak uzunlukları açısından yetişkin proporsiyonlarına da bu yaşta ulaştıkları gözlenmiştir.
Ergenlik dönemi süresince beden ağırlığı kızlarda 16 kg erkeklerde 20 kg artar.
Gerek kız gerekse erkek çocukların birçoğunda, ergenlik öncesinde (8–10 yaşlarında) bedende yağ depolanması sonucu ağırlıkta belirgin bir artma görülür. Ergenlik dönemi boyunca ise erkeklerde ve kızlarda ağırlık artışı nedenleri farklıdır.
Erkekler kas gelişmesi iskelet kitlesinin artması Kızlar yağ depolanması sonucu kilo alırlar.
Bu kilo almasında östrojen hormonunun ve beslenmede yapılan hataların çok payı vardır.
Ağırlık artmasının en hızlı olduğu dönem, “büyüme hızı doruğu”’dan altı ay sonra yaşanır.
Ergenlik dönemi en sık rastlanan kansızlığı nasıl önleriz?
Ergenlik çağı ile birlikte büyüme ve gelişme çok hızlı bir şekilde artar. Vücuttaki bu hızlı gelişimi adet görmede eklendiğinde kız çocuklarında kansızlık aşikar olur. Bu nedenle kız çocuklarında bu çağda özellikle kansızlık sıklıkla görmekteyiz. Bu konuda en emin yol dışarıdan demir ilaçlarının verilmesidir. İhtiyaç tespit edilerek bu yaştaki çocuklara dönem dönem demir tedavisi ve C vitamini verilmelidir.
Ergenlerde kalsiyum ihtiyacı nedir?
Ergenlik döneminde günlük Ca ihtiyacı 1000mg dır. Bu dönemde kemik yapısında oluşan ileri düzeyde büyümeyi karşılamak için bu miktarı ergen almak zorundadır. Aşağıdaki Ca emilimi için gerekli bazı uyarılara dikkat etmeliyiz
Kalsiyum emilimini arttıran faktörler:
Vitamin D
Sütteki laktoz
Hidroklorik asit, sitrik asit, askorbik asid (vitamin C)
Egzersiz
Kalsiyum emilimini azaltan faktörler:
D vitamini eksikliği (güneş ışınlarından faydalanmama)
Mide barsak sistemi hastalıkları
Düşük mide asidi
Stres
Hareketsizlik
Çok yüksek oranda protein ve yağ alımı
Ispanak, pazı, pancar, kakao gibi ogzalik asitli yiyecekler.
Yüksek fosfor alımı…
Adet dönemleri neden ağrılı geçer?
Adet yumurtanın vücuttan atılması için rahimde oluşan kanama oluşması sonucu oluşur.
Bu doku tahliyesi sırasında bu bölgedeki kasılmalar bazı genç kızlarda ağrılara neden olabilir. Bu durumda ağrı önleyici tedavi yapılmalı ve bu bölgede spazmı arttıran bir neden olup olmadığı araştırılmalıdır.
Ergenlik dönemi kazanılan kötü alışkanlıkların başında gelen sigaraya nasıl karşı konulmalı?
Çocuğunuza sigara ve zararlarını eğitsel olarak göstermeliyiz. Ergenlik çağından çok önce çocukluk çağından itibaren bu tür zararlı maddelere karşı bilgilendirme yapılmalı ve gence bir arkadaş gibi yaklaşmalıyız
Ergenlik dönemi hırçınlık nasıl giderilir?
• Paniklemeyin, cezalandırmayın: Paniğe kapılır, çocuğunuzun her sorumsuz davranışının üzerine gider ve cezalandırırsanız, yalnız çocuğunuzu değil, kendinizi de deliye çevirirsiniz.
• Sorumluluk üstlensin: Sorumsuz davranıyorsa yakınmayın, sorumluluk verin. Yardım etme çabalarıyla sadece büyümesini engellersiniz.
• Teşvik edin: Geri çekilerek kendi sorumluluğunu taşımasına olanak verirseniz, yararını göreceksiniz.
• Karşılık vermeyin: İlk öfke nöbetlerinde sağduyulu davranırsanız kendine çekidüzen verecektir.
• Dikkatle dinleyin: Hakaretlerin, şikâyetlerin ve isteklerin anlamını keşfedin. Öfkenize gem vurursanız, çocuğunuz sorunlarıyla baş edebileceğini ve destek verdiğinizi görür.
Ergenlik dönemi aile ve diğer kişilerle olan ilişkiler nasıl gelişir?
• Çocuğunuzu bekleyen sorunlar konusunda bilgi sahibi olun.
• Çocuğunuzun yargılayan yapısına karşı sabırlı ve itinalı davranın.
• Okuluyla ilişki kurun.
• Doğru iletişim kurma yöntemlerini uygulayın.
• Katı, sert bir tutum izlemeyin. Sabırlı, sevgi dolu ve hoşgörülü olun.
• Çocuğunuzun durumunda normalden sapan, süregelen ve yerleşen davranışları fark edin.
• Sen böylesin, şöylesin demeden, fikrini alın.
• Çocuğunuzu kesinlikle kimseyle kıyaslamayın.
• Çocuğunuz ve aileniz ile birlikte hobiler bulun ve aile olduğunuzu ona hissettirin.
Ergen ise bu döneme girmiş yetişkinlik yolunda önemli bir adım atmış bireydir.
Ergenliğe ne zaman girilir?
Kızlar; ilk adet kanamalarını çok yoğun ve çarpıcı bir deney olarak yaşadıkları için, kadınların ergenlik dönemine giriş tarihleri hakkında daha kesin bilgiler vardır. Erkeklerin, ergenlikleri biraz daha belirsiz bir dönemde başlar. Günümüzde kızlarda ortalama ergenlik yaşı on üçtür. Daha sıcak ülkelerde, evliliklerin erken yaşta olmasının yarattığı aksi izlenime rağmen, kızlarda ortalama ergenlik yaşı 13,5 – 14 civarındadır. İlk adet yaşının düşmesine yol açan etkenler çeşitlidir. İlk adeti geciktiren kötü beslenme ve çocuk hastalıklarının gelişmiş ülkelerde giderilmesi, bu etkenlerden biridir. Ancak en önemli etkenin toplumsal ve psikolojik dönüşümler olduğu kesindir: cinsellik üzerindeki baskının hafiflemesi, gençlerin cinsel kimliklerini daha erken yaşta ortaya koymalarına olanak verilmesi, kızların cinsel potansiyellerinin daha hızlı biçimde gerçekleşmesine yol açmaktadır. Bununla birlikte, adet yaşındaki bu küçülmenin tamamıyla yeni bir durum olmadığı, ilkel toplumlardaki duruma bir geri dönüş olduğu da ileri sürülmektedir. Bu görüşün sahiplerine göre, herhangi bir cinsel baskının olmadığı ve insanların daha doğal koşullarda yaşadığı geçmiş toplumlarda ilk adet yaşı bugünkünden ve yakın geçmiştekinden daha küçüktü.
Erkeklerin de ergenlik belirtilerinin ortaya çıkış tarihleri kızlarınki kadar değişken ve belirsizdir. Onüç yaşında cinsel bakımdan olgunlaşmış erkek çocuklar olabildiği gibi, onbeş yaşına geldiği halde hala cinsel çocukluktan çıkamamış olanlar da vardır. Erkek çocuklar arasında bu tür farklılıklar, kızlarda olduğundan çok daha fazla eksiklik ve aşağılık duygularına yol açmaktadır
Kız ve Erkek çocuklarının ergenliğe girdiği nasıl anlaşılır?
Kız ve erkek çocuklarında gerek fiziksel gerekse ruhsal değişimler bu dönemde görülmeye başlar. Özellikle kızlarda adet görülmeye başlaması erkeklerde de cinsel fonksiyonlarda aktivasyon ergenlik döneminde aktif döneme girildiğini bize gösterir. Fiziksel olarak kızlarda meme dokusunda gelişme erkeklerde de testislerde büyüme ergenliğe girildiğini bize göstermektedir.
Ergenlik döneminde çocukların vücutlarındaki değişiklikler neler?
İlk adetin kesin ve belirli bir tarihi olmasına karşılık, kadın ergenliğinin diğer belirtileri için aynı şey geçerli değildir. Yaklaşan ergenliğin ilk belirtisi, dokuz ile on bir yaşları arasında meydana gelen göğüslerdeki şişmedir. Ancak göğüsler bundan sonra 7–9 yıl daha büyüme ve olgunlaşmaya devam edeceklerdir. Göğüs uçlarının koyu renk alması ise ortalama 12–13 yaşlarında olur. Cinsel organ kıllanması ise ortalama 11 yaşında başlar ve 14 yaşına kadar devam eder; ancak bundan daha erken başladığı ve daha geç tamamlandığı da olur. Koltuk altı kılları ise bir-iki yıl daha geç çıkar. Kız çocuğun boyunun hızla uzamaya başlaması da 9–10 yaşlarında olur; bu ilk adetin yaklaştığının da işaretidir.
En hızlı boy atma çağı olan 12–14 yaşları aynı zamanda ilk adetin geldiği dönemdir.
Kızlarda hem ergenlik hem de hızlı boy atma erkeklerden önce başlar. Bu yüzden 11–14 yaşındaki kızlar genellikle kendi yaşlarındaki erkeklerden daha uzun ve daha ağır olurlar.
Erkeklerde hızlı boy uzaması hem daha geç başlar hem de daha geç biter. Kızların fiziksel gelişimi en geç 20 yaşında biter; hatta Doğu ülkelerinde kızlarda büyümenin üst yaş sınırı l6-17'ye iner. Oysa erkeklerin fiziksel gelişimi ve boylanmaları 23–25 yaşlarına kadar sürebilir... Penisin büyümesi ortalama 13 yaşında başlar ve iki yıl kadar sürer; ama 11 yaşında başlayıp 13'te bitebildiği gibi, 14'te başlayıp 17'de de sona erebilir.
Başka bir deyişle aynı yaşlardaki erkek çocuklar arasında, bazıları büyümeye başlamadan "erkekleşmiş" olanlar bulunabilir.
Genellikle erkek ergenliğinin ilk işareti, erbezlerindeki büyümenin birden bire hızlanmasıdır. Erbezleri ortalama 11 yaşında büyümeye başlayıp 16'da en gelişmiş durumlarına ulaşırlar. Cinsel organ bölgesindeki kıllar da 10 ile 15 yaşları arasında çıkmaya başlar ve l4-18'de tamamlanır. Koltuk altı kılları da çoğu zaman bundan bir süre sonra belirir. Ama bunun tersi de olabilir.
On sekiz yaşındaki bir kız, ergenlikten önceki çocuksu sesi yitirmiştir; ama erkek çocuklardaki ses değişikliği çok daha belirgindir. Erkek çocuğun gırtlağı, penisin büyümesini tamamladığı sıralarda gelişmeye başlar. Genellikle ses değişimi derece derece gerçekleşir ve bir kaç yıla yayılır. Bu süre içinde çocuğun sesi çatlayabilir, kısılabilir. Çıkan ses ne kadar çirkin olursa olsun aslında yitirilen bir şey yoktur. Sadece çocuk henüz büyüyen gırtlak üzerinde kas kontrolüne alışamamıştır.
Kızlarınki kadar belirgin olmasa da erkek göğüsleri de ergenlik sırasında bir değişim geçirirler. Meme başı çevresindeki renkli halka bu sıralarda genişler ve koyulaşabilir.
Erkek çocukların üçte birinde de bu halkanın altında kızlarınkine benzer ancak daha küçük bir doku oluşabilir. Ama bu genellikle gençlik çağlarında ortadan kalkar.
Ergenlik çağının önemli sorunlarından biri de cilt rahatsızlıklarıdır. Sivilce, ergenlik döneminin cinsel değişimine bağlı bir cilt hastalığıdır. Hadım edilmiş erkeklerde sivilce olmaması, ancak cinsel hormon takviyesi yapıldığında sivilce çıkması ve hormonun kesilmesiyle sivilcelerin de ortadan kalkması bunun kanıtıdır. Çoğu insanda sivilceler ergenliğin diğer belirtileri tamamlandıktan sonra da sürüp gider ve ancak ilk gençlik çağının tamamlanmasıyla ortadan kalkar. Bu o kadar yaygın bir sorundur ki, bir hastalık değil, normal bir gelişim olarak görülmesi daha doğru olacaktır.
Kemik yaşı nedir?
Büyümenin en önemli göstergesi boy uzaması ve ağırlık artışıdır. Çocuklarda boy uzaması, kemiklerin uç kısımlarındaki büyüme plakları denilen kıkırdak dokunun gelişmesi ile sağlanmaktadır. Ergenlik döneminin sonunda büyüme plaklarının kapanmasıyla büyüme de durur ve erişkin boyuna ulaşılmış olur. Kemik yaşı çocukların büyüme kıkırdağına bakılarak saptanan olması gereken yaşıdır.
Ergenlik döneminde dengeli beslenmede nelere dikkat edilmeli?
Ergenlik çağında beslenmeye her zamankinden çok daha fazla dikkat etmeliyiz. Bu çağda birçok yönden vücutta gelişme olması nedeni ile vitamin mineral protein alımının yeterli olması gereklidir. Bu dönemde yağ ve karbonhidrat yönünden zengin protein açısından fakir beslenme kilo alma ve zeka gelişiminde gerilemeye neden olabilir. Ayrıca beslenmedeki hatalar bu yaş gurubunda okul başarısında da direk etki etmektedir. Bu dönemde kilo almadan sağlıklı beslenmek istiyorsak her tür besin maddesini dengeli olarak almalıyız.
Ergenlik döneminde diyet ürünlerinin kullanımı ne kadar doğru?
Sağlıklı ve dengeli beslenen bireyler beraberinde egzersizde yapıyorlarsa diyet ürünlerine çok ihtiyaç duymayacaklardır. Ancak hormonel değişim ile ortaya çıkan bu dönemdeki kilolar gençlerde diyet yapmayı zorunlu kılmaktadır. Enerjisi alınmış besinler bu dönemde dikkatli kullanılmalıdır. Çoğunlukla yapıldığı gibi tüm öğünler bu tür besinlerle sağlanmaya kalkılırsa gençlerde ciddi oranda demir ve vitamin eksiklikleri görülebilmektedir.
Ergenlik döneminde neden fazla kilo alınır ve önlem olarak ne yapılmalı?
Ergenlik dönemi, büyümenin yeniden hızlandığı, biyolojik değişim ve olgunlaşmanın tamamlanarak çocuğun artık erişkin görünümüne girdiği dönemdir.
Kızlar ergenliğe erkeklerden daha önce girdikleri için erkeklerden daha uzundurlar.
Erkekler, 14 yaş civarında kızlara ulaşırlar ve onları geçerler. Aynı zamanda, 12–14 yaşları arasında kızlar erkeklerden daha ağırdır.
Kas kütlelerinde 1/4 oranında artış görülür. Bu da ergenin sportif etkinliklere ve yoğun antrenmana hazırlıklı olmasını sağlar.
Ergenlik süresi 2-6 yıl arasında sürebilir.
Ergenlik başlangıcında erişkin boyun % 80’i olan boy uzunluğu 2–4 yıl içinde erişkin boyun % 99’na ulaşır.
10–12 yaşlar arasında kızlar erkeklerden daha iri olurlar.
Büyüme hızı doruğu kızlarda 9 cm/yıl erkeklerde 10,5 cm/yıl.
Boy uzaması kızlarda 16–18 yaşlarında erkeklerde 18–20 yaşlarında durur.
Genelde kızların 14 yaşından sonra uzamalarının durduğu ve gövde-bacak uzunlukları açısından yetişkin proporsiyonlarına da bu yaşta ulaştıkları gözlenmiştir.
Ergenlik dönemi süresince beden ağırlığı kızlarda 16 kg erkeklerde 20 kg artar.
Gerek kız gerekse erkek çocukların birçoğunda, ergenlik öncesinde (8–10 yaşlarında) bedende yağ depolanması sonucu ağırlıkta belirgin bir artma görülür. Ergenlik dönemi boyunca ise erkeklerde ve kızlarda ağırlık artışı nedenleri farklıdır.
Erkekler kas gelişmesi iskelet kitlesinin artması Kızlar yağ depolanması sonucu kilo alırlar.
Bu kilo almasında östrojen hormonunun ve beslenmede yapılan hataların çok payı vardır.
Ağırlık artmasının en hızlı olduğu dönem, “büyüme hızı doruğu”’dan altı ay sonra yaşanır.
Ergenlik dönemi en sık rastlanan kansızlığı nasıl önleriz?
Ergenlik çağı ile birlikte büyüme ve gelişme çok hızlı bir şekilde artar. Vücuttaki bu hızlı gelişimi adet görmede eklendiğinde kız çocuklarında kansızlık aşikar olur. Bu nedenle kız çocuklarında bu çağda özellikle kansızlık sıklıkla görmekteyiz. Bu konuda en emin yol dışarıdan demir ilaçlarının verilmesidir. İhtiyaç tespit edilerek bu yaştaki çocuklara dönem dönem demir tedavisi ve C vitamini verilmelidir.
Ergenlerde kalsiyum ihtiyacı nedir?
Ergenlik döneminde günlük Ca ihtiyacı 1000mg dır. Bu dönemde kemik yapısında oluşan ileri düzeyde büyümeyi karşılamak için bu miktarı ergen almak zorundadır. Aşağıdaki Ca emilimi için gerekli bazı uyarılara dikkat etmeliyiz
Kalsiyum emilimini arttıran faktörler:
Vitamin D
Sütteki laktoz
Hidroklorik asit, sitrik asit, askorbik asid (vitamin C)
Egzersiz
Kalsiyum emilimini azaltan faktörler:
D vitamini eksikliği (güneş ışınlarından faydalanmama)
Mide barsak sistemi hastalıkları
Düşük mide asidi
Stres
Hareketsizlik
Çok yüksek oranda protein ve yağ alımı
Ispanak, pazı, pancar, kakao gibi ogzalik asitli yiyecekler.
Yüksek fosfor alımı…
Adet dönemleri neden ağrılı geçer?
Adet yumurtanın vücuttan atılması için rahimde oluşan kanama oluşması sonucu oluşur.
Bu doku tahliyesi sırasında bu bölgedeki kasılmalar bazı genç kızlarda ağrılara neden olabilir. Bu durumda ağrı önleyici tedavi yapılmalı ve bu bölgede spazmı arttıran bir neden olup olmadığı araştırılmalıdır.
Ergenlik dönemi kazanılan kötü alışkanlıkların başında gelen sigaraya nasıl karşı konulmalı?
Çocuğunuza sigara ve zararlarını eğitsel olarak göstermeliyiz. Ergenlik çağından çok önce çocukluk çağından itibaren bu tür zararlı maddelere karşı bilgilendirme yapılmalı ve gence bir arkadaş gibi yaklaşmalıyız
Ergenlik dönemi hırçınlık nasıl giderilir?
• Paniklemeyin, cezalandırmayın: Paniğe kapılır, çocuğunuzun her sorumsuz davranışının üzerine gider ve cezalandırırsanız, yalnız çocuğunuzu değil, kendinizi de deliye çevirirsiniz.
• Sorumluluk üstlensin: Sorumsuz davranıyorsa yakınmayın, sorumluluk verin. Yardım etme çabalarıyla sadece büyümesini engellersiniz.
• Teşvik edin: Geri çekilerek kendi sorumluluğunu taşımasına olanak verirseniz, yararını göreceksiniz.
• Karşılık vermeyin: İlk öfke nöbetlerinde sağduyulu davranırsanız kendine çekidüzen verecektir.
• Dikkatle dinleyin: Hakaretlerin, şikâyetlerin ve isteklerin anlamını keşfedin. Öfkenize gem vurursanız, çocuğunuz sorunlarıyla baş edebileceğini ve destek verdiğinizi görür.
Ergenlik dönemi aile ve diğer kişilerle olan ilişkiler nasıl gelişir?
• Çocuğunuzu bekleyen sorunlar konusunda bilgi sahibi olun.
• Çocuğunuzun yargılayan yapısına karşı sabırlı ve itinalı davranın.
• Okuluyla ilişki kurun.
• Doğru iletişim kurma yöntemlerini uygulayın.
• Katı, sert bir tutum izlemeyin. Sabırlı, sevgi dolu ve hoşgörülü olun.
• Çocuğunuzun durumunda normalden sapan, süregelen ve yerleşen davranışları fark edin.
• Sen böylesin, şöylesin demeden, fikrini alın.
• Çocuğunuzu kesinlikle kimseyle kıyaslamayın.
• Çocuğunuz ve aileniz ile birlikte hobiler bulun ve aile olduğunuzu ona hissettirin.
